معرفی گل ارکیده و نحوه ی مراقبت از آن
گل ارکیده که با نام انگلیسی Orchid و نام علمی Orchi sp مشهور است و نمادی از تجمل، درستی، عشق و زیبایی می باشد، از دیرباز مورد توجه و علاقه چین
باستان بوده است. اگرچه در آن زمان خواص طبی گیاه بر کیفیت هنری آن اولویت داشته، اما امروزه زیبایی و فخر این گل بر خواص درمانی آن پیشی گرفته است.
ارکیده یکی از مجلل‌ترین هدایای مجلسی محسوب می شود که با حضور در هر مکانی جلوه‌ای فاخر و مجلل به آن می‌بخشد.
خانواده ارکیده بیش از 28000 هزار عضو زیبا و محبوب دارد که در 763 دسته جدا تقسیم بندی شده‌اند. شکوفه‌های رنگارنگ و معطر ارکیده دیگر برای هیچکس ناشناخته
نیست. این گیاه با چند ویژگی شاخص و مهم به راحتی خود را از سایر گل‌های معطر متمایز ساخته است.
همراه آذر جام آمل باشید تا با بررسی خواص گیاه ارکیده ، ویژگی‌های آن و همچنین انواع مختلف این گل زیبا ، با ارکیده زیبا بیشتر آشنا شوید.
خواص گل ارکیده
هر یک از گونه‌های این گل خواص مخصوص به خود را دارند. به همین خاطر نمی‌توان بعضی از آنان را بی‌خاصیت دانست و یا صرفاً کیفیت هنری آنان را مورد توجه قرار داد.
به طور مشخص از بعضی گونه‌های ارکیده که در کوه‌های باغرو ایران و در حوالی آستارا و اردبیل رشد میکنند، ماده ثعلب استخراج می‌گردد. این ماده که یکی از مهمترین
مواد اولیه ساخت بستنی سنتی است، از ارکیده به دست می‌آید.
گل ارکیده دارای خواص دارویی و درمان نیز هست که همانطور که گفته شد، گذشتگان با بهره‌مندی از آنان در درمان برخی بیماری‌ها موفق عمل می‌کردند.
یک گونه از گیاه ارکیده که امروزه در مناطقی از کشور استرالیا می‌روید، خواص ضد باروری دارد و در درمان این عارضه مورد مصرف قرار می‌گیرد.
سایر گونه‌ها که مختص مناطق آسیایی همچون چین، کره و ژاپن هستند به عنوان دمنوش آرامش بخش، درمانگر سرطان و همچنین تولید نوعی چسب صنعتی به کار
می‌روند. اینطور که پیداست خواص این گل زیبا، پایان ناپذیر و نامحدود است.
ویژگی‌های گل ارکیده
تنوع بسیار بالای گونه‌های ارکیده باعث شده تا این گیاه در اندازه‌های مختلف موجود باشد. اندازه بعضی از آن‌ها در حد یک سکه کوچک می باشد.
این در حالیست که بعضی دیگر بسیار بزرگ هستند و حدود 100 گرم وزن دارند.
ارکیده‌ها با توجه به نوع خود می‌توانند از چند ساعت تا 6 روز عمر می نمایند. تنها نمونه‌های خاص ارکیده هستند که به طور جاودان ماندگارند. شکل برگ ارکیده‌ها با توجه
به بستر رشد و اقلیم آن متفاوت می باشد. برای مثال ارکیده‌هایی که در مناطق گرم و مرطوب رشد میکنند، نازک و لطیف‌اند. در حالی که ارکیده‌های اقلیم خشک،
ضخیم هستند و با پوششی از موم رشد میکنند. جالب است که بدانید ببعضی از گونه‌های گل ارکیده هیچ برگی ندارند.
گل زیبای ارکیده از لحاظ ساختار دارای چند ویژگی جالب توجه می باشد :
گل‌های ارکیده به ظاهر نامنظم‌اند اما از تقارن محوری برخوردار هستند.
گرده گل‌های ارکیده، یکی از عوامل تشخیص دهنده گونه آنان به حساب می آید. این گرده‌ها به کیسه‌هایی به نام پولنیا چسبیده‌اند که پس از گرده‌افشانی از آن جدا
می‌شوند. تعداد پولنیا در هر ارکیده به طور متفاوت 2 الی 12 عدد می باشد.
ریشه‌ها: ارکیده از ریشه‌های هوایی برخوردار می باشد که علاوه بر ایجاد مانایی و تغذیه گیاه، وظیفه ذخیره آب، ذخیره مواد غذایی، فتوسنتز و تنفس گیاه را نیز به عهده
دارند. این ریشه‌ها در اصل از ریزوم‌های موجود در خاک نشأت می‌گیرند و از ساقه جدا خواهند شد.
انواع گل ارکیده
شاید تصور کنید که ارکیده یک گیاه خارجی و زینتی است که نمی‌توان گونه‌های مختلف آن را در ایران مشاهده کرد . اما در واقع بیش از 50 گونه ارکیده تکامل یافته در
کشورمان می‌روید. 4 مدل از معروف‌ترین و زیباترین گل‌های ارکیده را با هم بررسی می‌کنیم.
ارکیده فالانوپسیس
بیشترین گونه‌ای که در ایران رشد می‌کند فالانوپسیس است که با نام‌های ارکیده شاپرکی و یا پروانه‌ای نیز مشهور است. این گل زیبا و معطر، در طول سال حداقل
یک بار و گاهی سه بار در زمستان و بهار گل می‌دهد. بعد از هر بار گل‌دهی گیاه مدتی را برای استراحت، بازسازی و گل‌دهی مجدد نیاز دارد.
گلبرگ‌های این نوع ارکیده در شرایط ایده‌آل و مطلوب دست کم چند ماه عمر میکنند. شرایط نگهداری این گیاه در آپارتمان آسان است. زیرا فالانوپسیس‌ها خود را با
اغلب شرایط محیطی وفق می‌دهند. گل ارکیده فالانوپسیس در رنگ‌های مختلفی مانند صورتی موجود است. قطر گلبرگ‌ها نیز از 5 سانتی‌متر تا 12 سانتی‌متر متغیر
می باشد.
ارکیده کاتلیا لابیانا
ملکه ارکیده‌ها نامی است که به این گونه ارکیده داده شده است. شکل خاص این گل و شرایط نگهداری ساده آن باعث شده تا طرفداران بسیاری در سطح جهان پیدا
کند. متأسفانه این نوع ارکیده با وجود شهرت بسیار بالایی که دارد کمتر در ایران مشاهده شده است.
ترکیب رنگ در گلبرگ‌های این ارکیده بسیار جذاب و متعادل می باشد. کاتلیا در دو رنگ خیره کننده صورتی قرمز و سفید بسیار ملایم یافت می‌شود.
این گل معطر و خوشبو می تواند در بخش عرض بیش از 20 سانتی‌متر رشد کند.
گل ارکیده دندروبیوم
دندروبیوم یکی از دسته‌های بزرگ ارکیده به حساب می آید که بیش از 1000 گونه در آن وجود دارد. ویژگی قابل توجه و حائز اهمیت این گل در شرایط نگهداری ساده آن
است. این گل می تواند در هر نقطه‌ای رشد کند و در هر ساقه شکوفه‌های بسیاری زیادی تولید کند. بعضی از گونه‌های دندروبیوم در طول سال گل و برگ‌های خود را به
طور کامل حفظ میکنند.
از آنجایی که ارکیده دندروبیوم بسیار سنگین و پر است، به یک قیم و داربست برای ایستایی نیاز دارد. در هر شکوفه این نوع ارکیده یک طیف رنگی متفاوت و متمایز
مشاهده می‌شود. این بهترین و جذاب ترین ویژگی دندروبیوم ها می باشد.
ارکیده پافیوپدیلوم
ارکیده پافیوپدیلوم که با نام کفش ونوس نیز شهرت دارد، شباهت بسیاری به کفش دارد. این گل که در مناطق شرق آسیا و به خصوص اندونزی رشد می‌کند، از
گل‌هایی به رنگ قهوه‌ای، شاه بلوطی و قرمز، شکلاتی و سفید یا گلی و سبز برخوردار می باشد که روی آن‌ها طرح‌های بسیار خاص ایجاد شده است.
کشت و نگهداری این گل بسیار ساده است و به نور کم و غیر مستقیم نیاز دارد.
شرایط نگهداری گل ارکیده
ارکیده‌ها با توجه به ساختار ظریف و نحیفی که دارند نسبت به سایر گل‌ها نیاز به مراقبت بیشتر و دقیق‌تری خواهند داشت. بهتر است گلدان ارکیده را در مجاورت
پنجره‌های شرقی و جنوبی ساختمان قرار دهید تا به اندازه کافی از نور خورشید استفاده کنید. ارکیده نیز مثل سایر گل‌های زینتی به آبیاری منظم، کوددهی و تغذیه
مناسب و همچنین جریان هوا نیاز خواهد داشت . شرایط نگهداری انواع گل‌های ارکیده با فراهم کردن چند عامل مهم و ضرروی به حد ایده‌آل خواهد رسید.
گلدان‌های زهکشی شده
استفاده از گلدان‌هایی که در بخش زیرین دارای سوراخ زهکشی می باشند از پوسیدن و از بین رفتن ریشه گل جلوگیری می‌کند.
خاک مخصوص پرورش ارکیده
تهیه خاک ارکیده وابسته به نوع گونه آن متغیر است. اما به طور معمول ارکیده نمی‌تواند در خاک معمولی رشد چندانی داشته باشد. بهترین خاک برای این گیاه
مخلوطی از خاک دانه ریز، دانه درشت، مقداری خاک برگ و همچنین مقداری خزه است. تا خاکی سبک با رطوبت کافی ایجاد شود.
نور غیر مستقیم و کافی
قرارگیری گل ارکیده در معرض نور مستقیم خورشید و یا مجاورت پنجره‌های شمالی نمی‌تواند نیاز آن را به نور تأمین نماید. همانطور که گفته شد پنجره‌های
جنوبی و شرقی بهترین محل برای نگهداری این گل است. همچنین بهتر است محل قرارگیری ارکیده در اثر تابش نور بیش از حد گرم نشود. بازه دمایی مناسب
برای رشد گیاه حدود 16 الی 24 و برای نگهداری در حالت ثابت 10 تا 28 درجه سانتی‌گراد می باشد.
جریان هوای ملایم
دسترسی ریشه‌ها به هوای تازه و ملایم، اهمیت فراوانی در طراوات و شادابی گل دارد. بدین منظور لازم است در زمان نگهداری از این گل زیبا، پنجره‌ها باز بگذارید
تا جریان هوای ملایمی در محیط نگهداری ارکیده پخش گردد.
زمان مناسب برای آبیاری گیاه
آبیاری ارکیده‌ها تابع روزهای هفته و زمان خاصی نمی باشد. بهترین زمان برای آبیاری ارکیده زمانی است که خاک گلدان در عمق یک الی دو سانتی‌متری خشک شده
باشد. همزمان با فروکردن انگشت در این عمق، می توان رطوبت موجود درخاک را سنجید. اگر انگشتان شما خیس شد و مرطوب بود نیازی به آبیاری ندارد.
اما اگر خشک بود و اثری از رطوبت خاک وجود نداشت، وقت آبیاری گل ارکیده می باشد. بهتر است در زمان آبیاری تمام بخش گلدان را سیراب کنید تا ریشه‌ها در
هر قسمتی که هستند، مرطوب و خیس شوند.
اما برای اینکه به یک برنامه برسید، بسیاری از کارشناسان پیشنهاد میکنند با توجه به دما آبیاری 7 تا 10 روزه مناسب است؛ اگر طی این مدت خاک خشک بود
آبیاری را انجام دهید و اگر خاک مرطوب بود با اسپری آب سطح خاک را کمی خیس کنید.
رطوبت محیطی
رطوبت مورد نیاز گیاه حدود 40 الی 60 می باشد. رطوبت محیطی کمتر و یا بیشتر از این بازه می‌تواند به گیاه شما آسیب جدی وارد کند. شما می‌توانید با استفاده از یک
رطوبت سنج، میزان رطوبت مکانی را که ارکیده داخل آن قرار دارد، بسنجید. در تابستان و در مناطق خشک استفاده از اسپری غبارپاش به صورت روزانه می تواند به تأمین
رطوبت مورد نیاز کمک کند. اما توجه کنید آب به هیچ وجه به گلبرگ‌ها برخورد نکند.
حذف عوامل آسیب‌زا
حذف برگ‌های مرده و زرد و همچنین حشرات مضر در زمان نگهداری از ارکیده اهمیت فراوانی دارد. کافیست برگ‌هایی که زرد و پلاسیده شدند را به منظور جلوگیری از
رشد انواع قارچ و باکتری، ببرید و دور بریزید. ارکیده از جمله گیاهانی می باشد که دائما در معرض حمله حشرات قرار می‌گیرد. بر همین اساس زیر و روی برگ‌ها را دائما
کنترل کنید تا اثری از کرم و حشرات وجود نداشته باشد.
با نگهداری گل ارکیده در شرایط ایده‌آل و مناسب می‌توانید از این گل زیبا در فواصل طولانی مدت استفاده کنید. زیرا این گلبرگ‌های زیبای ارکیده می توانند تا 4 ماه دوام
بیاورند. گیاه ارکیده پس از پایان گل‌دهی نمی‌میرد. بلکه برای یک فاصله کوتاه به استراحت می‌پردازد و سپس مجدداً به دوره گل‌دهی می‌رسد.