انفجار دیگ بخار

انفجار دیگ بخار یک فاجعه بسیار بزرگ میباشد .

در زمانی که این اتفاق رخ دهد به دلیل قدرت بالای تخریب خطرات جانی و مالی را همراه خود دارد .

دلیل قدرت بالای تخریب بویلر صنعتی این است که قسمت های مختلف آن مانند یک نارنجک عمل می کند و به هوا پرتاب می شود.

درنتیجه هرچیزی که سر راه بویلر باشد را تخریب خواهد کرد.

توسعه نوین بخار قصد دارد در این مقاله تمامی دلایلی که منجر به انفجار دیگ بخار می شود را مورد ارزیابی قرار دهد.

همچنین راهکار های جلوگیری از این اتفاق را بطور کامل توضیخ خواهیم داد .

بطورکلی دو دلیل برای ترکیدن بویلر وجود دارد.

خرابی در بخش های مختلف مثل فشار و آب، مورد دیگر سوخت استفاده شده در کوره دیگ بخار که به آن انفجار هوا هم می گویند .

عوامل اصلی انفجار دیگ بخار

بالا رفتن فشار بخار داخل بویلر

در یک دیگ بخار به طور همزمان آب داغ و بخار داغ را در یک محیط وجود دارند.

یعنی دو حالت مختلف مایع و گاز از آب را که فازهای جداگانه دارند در یک زمان در کنار هم قرار دارند .

با وجود اینکه گرم شدن آب مایع تا حدودی موجب بیشتر شدن حجم آن می‌شود اما افزایش دمای بخار آب باعث افزایش حجم آن بطور

فوق‌العاده‌ای خواهد شد .

دیگ بخار هم مثل سایر مخازن تحت فشار در معرض خطر انفجار بدلیل افزایش فشار داخلی قرار دارد .

از سمت دیگر بعضی از اجزای تشکیل دهنده دیگ بخار در معرض حرارت بسیار بالا هستند که باعث افزایش تنش و خوردگی می‌شوند

و در اخر کیفیت ساختاری آن از نظر تاثیر و محاسبه سایر عوامل موثر در طراحی و نگهداری دیگ بخار نسبت به سایر مخازن تحت فشار بسیار

پیچیده‌ تر می شود و ضوابط خاصی را می‌ خواهد .

انباشته شدن سوخت در مخزن دیگ بخار

در دیگ‌های بخار که از سوخت گازی استفاده می‌ شود بدلیل اینکه مراقبت‌ های فنی بیشتری وجود دارد خطر انفجار بدلیل افزایش فشار بخار

داخلی کمتر می باشد و بیشتر انفجارها بدلیل جمع شدن و احتراق ناگهانی سوخت می باشد .

در حقیقت دیگ بخار یک مخزن بسته است که در آن گاز در دمای متعارف قرار دارد و اگر بصورت ناگهانی افزایش دما در آن به وجود آِید پدیده

انفجار رخ می دهد .

چه زمانی دما و فشار بخار بصورت ناگهانی افزایش پیدا می کند؟

در زمان فرآیند عادی دیگ بخار فایرتیوب استاندارد لوله حامل گاز داغ داخل آب در حال جوشیدن است و با بخار ارتباطی ندارد و فشار و دمای

محیط اطراف آن که آب می باشد بصورت تدریجی افزایش یا کاهش پیدا می کند .

اما اگر سطح آب داخل دیگ از حد استاندارد کمتر باشد فضای اطراف کوره دیگ از بخار پر می‌شود و با افزایش دمای بخار حجم آن بصورت

ناگهانی افزایش می یابد .

در نتیجه افزایش حجم بخار فشار آن به صورت غیر منتظره افزاییش پیدا کرده و سبب انفجار می شود .

دیگر عوامل انفجار دیگ بخار

با توجه به مطالبی که گفته شد یکی از عوامل اصلی انفجار خرابی و عملکرد بد سیستم کنترل و تغذیه آب دیگ بخار است  .

عوامل دیگر می‌تواند از موارد زیر باشد: شکستن یکی از میله‌های رابط ، از مدار خارج شدن حسگر توسط اپراتور ، کج شدن پره ها ،

شل شدن اتصالات دیگ ، خرابی سنسورها، خرابی سیستم‌های ابزار دقیق ، خوردگی پره‌ها , اشتباه در روشن‌کردن دیگ بخار و نبود برنامه

PM مناسب جهت تنظیم و کنترل کردن گاز و هوا .

راهکارهای فنی برای جلوگیری از انفجار دیگ بخار 

اعتماد نکردن کاذب به سیستم های کنترل خودکار که جهت پیشگیری از بالا رفتن ناگهانی فشار و غیره نصب می شوند و عدم رسیدگی

و بررسی فرآیند واقعی دستگاه در نتیجه این اعتماد .

هرچند نصب این دستگاه ها امری ضروری می باشد اما نباید به نتایج نمایش داده شده بطور کامل اعتماد کنید و این دستگاه‌ها را باید بصورت

دوره‌ای بررسی کنید .

 باید در تمام مدت بهره‌ برداری از دیگ بخار فشار ، به آب و میزان حرارت داخل دیگ توسط اپراتور دقت شود .

اپراتور باید بطور مستمر سیستم راه اندازی در دیگ بخار ، شامل ترموستر(در سوخت سنگین)، لول کنترل، تابلوی برق و مشعل را

بررسی کند .

 اطمینان از عملکرد درست تجهیزات کنترلی از قبیل فشار سنج، آب نما، سوپاپ اطمینان، سکوانس یا تایمر دقیق تخلیه سوخت کوره ،

فتوسل و.. .

 عدم کارکرد صحیح شیرهای اطمینان از اصلی‌ ترین عوامل انفجار دیگ بخار در شرایط بحرانی می باشد.

در صورت عمل‌ نکردن درست شیر اطمینان خطر انفجار به‌شدت افزایش می یابد .

 دستکاری و تعمیر دیگ بخار توسط افراد نا آشنا و نابلد امکان دارد موجب ایجاد نقص در سیستم فنی دیگ بخار شود یا کنترل‌های ایمنی

دستگاه را دچار اختلال کند.

 استقرار دیگ‌ها در سازه‌های محکم و ایمن برای کاهش تخریب و آسیب به نواحی مجاور در حین وقوع انفجار.

هرگونه تعلل در این مورد امکان بروز خطرات جبران‌ناپذیری می شود .

همچنین دستگاه کنترل جریان سوخت هم که دستگاه بسیار حساسی می باشد، باید بصورت درست نگه‌داری شود.

نصب کردن علائم ایمنی و هشداردهنده متناسب با نوع خطر در هر ایستگاه کاری 

نکته آخر...

نکته بسیار مهم این است که حتی انفجار دیگ بخار کوچک می‌تواند موجب بروز خسارات جبران‌ ناپذیری شود.

از آنجایی که دیگ‌های بخار کوچک کمتر بررسی می‌شوند خطر انفجار بیشتری هم دارند .

پیروی از دستورالعمل اداره استاندارد در جهت ساخت دیگ بخار توسط تولیدکنندگان و انجام دستورالعمل نگهداری  توسط سازنده دیگ

بصورت کامل و نگهداری و بررسی دوره‌ ای و کامل بویلر تا حد زیادی امکان وقوع این نوع حوادث را کم می کند.

نکته قابل توجه در ترکیدن دیگ بخار این می باشد که اگر خریدار دیگ بخار استاندارد تهیه نکند بیمه حوادث به هیچ عنوان

پاسخ گو نیست.